Op youtube zag ik onlangs een intrigerend verhaaltje over een lerares op een middelbare school die op een ochtend een onverwacht proefwerk aan haar leerlingen gaf. Ze legde de vragenformulieren blind op tafel, zoals ze altijd deed, en toen iedereen er één had gaf ze de opdracht de bladen om te draaien en aan de test te beginnen.
Tot verbazing van de studenten, stonden er echter geen vragen op het formulier. He enige wat ze zagen was een zwarte vlek in het midden van het papier. Toen ze aan hun lerares vroegen wat de betekenis hiervan was zei ze:
Beschrijf maar gewoon wat je ziet.
Aldus beschreven de studenten wat ze zagen op het papier. De docente haalde de resultaten op en las van elke leerling hardop voor wat ze hadden geschreven. Nadat ze de laatste gelezen had zei ze:
Ik ga jullie geen cijfer geven voor deze test; ik wil alleen dat jullie nadenken over wat ik nu ga zeggen…. Jullie hebben allemaal zonder uitzondering, een zwarte vlek beschreven. Niemand heeft iets verteld over het witte papier waar het op stond.
De moraal van dit verhaal is dit:
Net zoals dat we geconditioneerd zijn om een bepaalde taal te spreken; en ons niet bewust zijn van woorden en talen die we niet geleerd hebben te spreken;
is ons denkvermogen door culturele conditionering, opvoeding en persoonlijke ervaringen, gestroomlijnd om bepaalde dingen op een bepaalde manier te zien.
In het voorbeeld van de zwarte vlek test, heeft iedere student precies gedaan wat hen aangeleerd was te doen; namelijk het beantwoorden van ‘de vraag’ op het papier. Ze keken daarbij echter nooit naar de drager van de vraag.
Zou gezegd kunnen worden…; dat dit ook in het dagelijks leven gebeurd? Dat het eerste wat we zien de zwarte vlek is; de imperfectie in plaats van de mooie dingen die ook deel uitmaken van het leven?
Natuurlijk is het zo dat sommige nare gebeurtenissen zo overweldigend zijn dat we de tijd nodig hebben om ze een plek te geven, maar is dit waar voor alle dingen die ons ogenschijnlijk ‘in de weg’ staan? Vergeten we wel eens naar het grotere geheel te kijken en de goede dingen die ook gebeuren, over het hoofd te zien? Hoe komt het dat we die zwarte vlek zo vaak voorrang krijgt in ons bewustzijn?
Het doet me enigszins denken aan de manier waarop de media te werk gaan door de meest verschrikkelijke berichten te selecteren uit wat wereldwijd meer dan 7 miljard mensen overkomt. Ze doen dit omdat het moderne westerse denken is afgestemd op ‘breaking news’ en dit dus het meeste kijkcijfergeld genereert, waardoor het weer allemaal om de centen gaat in plaats van een eerlijk beeld van wat er in de wereld gebeurd. Dat betekent echter niet dat er geen goede wereld bestaat. De zwarte vlek bestaat wel degelijk; maar er is meer dan je zou denken.
Dit is ook van toepassing op relaties, zakelijke overeenkomsten, geliefden, ouders, welke soort relatie tussen het éne mens en het ander dan ook. Die éne zwarte vlek heeft het vermogen om een heleboel mooie dingen zomaar van de kaart te vegen.
Een iets andere invalshoek op het onderwerp van de ‘blinde vlek’ wordt toegelicht in een onderdeel van de documentaire ‘What the bleep do we know’ (2004) over quantum fysica en hoe de dingen alleen gebeuren wanneer wij ze zien gebeuren en hoe wat er plaats vindt, afhangt van de manier waarop we dingen zien.
Eén scene is me heel helder bij gebleven. Hierin wordt iemand van de inheemse Amerikaanse bevolking getoond die niet in staat was de schepen te zien die Columbus naar Amerika bracht; omdat het concept van een Klipper, de boot waarop Columbus kwam, geen onderdeel uitmaakte van zijn belevingswereld. (de link naar deze scene staat onderaan deze blog)
Conclusie: ‘Zwarte’ of ‘blinde’ vlekken in het leven bestaan en zijn in staat onze aandacht af te leiden van de hogere doelen in het leven wanneer we ze niet herkennen voor wat ze zijn. Het is aan de mens zelf op de ogen open te houden en er zoveel van mee te nemen……
Ingrid Schippers, 04-09-2017
Klik op de kaart voor meer uitleg over de betekenis
De Engelstalige gesproken versie van deze blog is te beluisteren als eindnoot op het radio uur voor internationals ‘Dutchbuzz’ op Den Haag FM, elke dinsdag van 10.00 tot 11.00
of via het Programme Archive op de Dutchbuzz podcast van 5 September 2017
Link naar de in de blog genoemde scene uit: ‘What the bleep to we know’ :
